Hiện nay, nhiều học sinh phân vân trong việc chọn nghề, chọn trường phù hợp sau khi học xong trung học phổ thông. Điều này dẫn đến việc số lượng lớn sinh viên cảm thấy chán nản, bỏ học giữa chừng hoặc ra trường không tìm được việc làm thích hợp, dễ rơi vào tình trạng bi quan, suy sụp tinh thần... và hơn hết là gây lãng phí không nhỏ về thời gian, công sức và tiền bạc của học sinh, gia đình và xã hội.
Giáo dục hướng nghiệp trong trường trung học phổ thông, trung học cơ sở hiện nay rơi vào thực trạng ít được quan tâm, thiếu biên chế, thiếu chuyên môn, thiếu chuyên trách, ít tương tác và thiếu thông tin về thị trường lao động. Học sinh không được trải nghiệm, "nặng" sách vở, hình thức; phụ huynh chưa tham gia hoặc không quan tâm, dẫn đến "giáo viên dạy một đằng, bố mẹ khuyên bảo một kiểu". Ngoài ra, do số giờ của hoạt động hướng nghiệp bị giảm, tích hợp vào nội dung của môn học khác nên học sinh không thích hướng nghiệp.
Lựa chọn ngành nghề cho tương lai là việc rất cần thiết. Tuy nhiên, để chọn được cho một nghề phù hợp với bản thân lại còn quan trọng hơn, vì đó là yếu tốt mang tính quyết định cho sự thành công của bạn trong tương lai. Trong các hoạt động của Trung tâm KTTH - HN tỉnh thì hoạt động tư vấn hướng nghiệp (TVHN) là hoạt động quan trọng và cũng khó triển khai. Bởi lý luận liên quan đến nhiều lĩnh vực khoa học, nghiệp vụ đòi hỏi người làm phải có trình độ nhất định, khách quan trong quá trình thu và xử lý thông tin.
Thực tế bằng phương pháp thủ công, mỗi ca tư vấn hướng nghiệp giáo viên phải làm mất thời lượng làm việc hàng tuần mà kết quả vẫn không đạt độ tin cậy cần thiết. Không những chất lượng không đạt mà hiệu suất, hiệu quả hoạt động TVHN cũng rất hạn chế; tốn kém về vật tư, nhân lực mà hiệu quả đem lại không cao.
Để tháo gỡ hoá giải khó khăn này, Ban Giám đốc và giáo viên Tổ Tư vấn, Trung tâm Kĩ thuật tổng hợp – Hướng nghiệp tỉnh Phú Thọ đã nghiên cứu, thử nghiệm và từng bước ứng dụng công nghệ thông tin vào tư vấn hướng nghiệp. Mục đích thiết lập phần mềm LaW4U (Leaning and Working for You) là để các cơ sở giáo dục thực hiện tư vấn hướng nghiệp và góp phần phân luồng, phân cấp đào tạo nhân lực thực hiện nhiệm vụ chính trị của mình đạt chất lượng, hiệu suất và hiệu quả cao nhất.
Nội dung chủ yếu của phần mềm LaW4U bao gồm các bài test:
- Trắc nghiệm Eysenck: Đây là trắc nghiệm kiểu nhân cách để đánh giá, phân loại khí chất và loại hình thần kinh của học sinh, giúp các em hiểu rõ về bản thân để lựa chọn ngành nghề phù hợp với tính cách của mình.
- Bảng hỏi hứng thú nghề nghiệp QIP: Xác định được nhóm nghề mà học sinh thấy hứng thú nhất và các mức độ hứng thú của học sinh với các nhóm nghề, từ đó để các em suy nghĩ về ngành nghề trong tương lai, có kế hoạch học tập và rèn luyện để thực hiện ước mơ của mình.
- Trắc nghiệm tìm hiểu xu hướng nghề (năng lực nghề) thông qua hệ thống các câu hỏi: Xác định năng lực của học sinh phù hợp với nhóm nghề nào.
- Bài trắc nghiệm tự tìm hiểu bản thân: Tìm hiểu cơ bản về hoàn cảnh, điều kiện sống, nguyện vọng... của học sinh.
Phần mềm LaW4U là công cụ khoa học hỗ trợ người làm nghiệp vụ tư vấn hướng nghiệp cho học sinh THCS, THPT.... Máy tính với phần mềm LaW4U sẽ xử lý thông tin nhập vào và cho kết quả từng phần, trộn kết quả các phần và cho kết luận ở lời tư vấn cơ bản. Lời tư vấn cơ bản chỉ ra cho học sinh biết mức độ phù hợp giữa các yếu tố sinh lý, y học, khí chất, xu hướng, năng lực... của bản thân với các yêu cầu do nhóm nghề nghiệp đặt ra như thế nào và cần làm gì để tiếp tục đạt phù hợp nghề tối ưu. Sau mỗi lần tư vấn, GV soạn thảo lời khuyên tổng hợp, in ra kết quả, thống kê, báo cáo. Mỗi ca TVHN chỉ mất 2 đến 3 giờ, kết quả rất logic, khoa học và đáng tin cậy.
Các tính năng ưu việt Phần mềm LaW4U mang lại: Quản lý dữ liệu tập trung tại máy chủ (Server), giao diện của chương trình đẹp, thân thiện, cấu trúc phần mềm logic, khoa học. Học sinh làm trắc nghiệm theo từng bước đơn giản và dễ sử dụng. Kết quả trắc nghiệm của học sinh được lưu trữ trong CSDL nên có thể thống kê tổng hợp báo cáo dễ dàng. Phần mềm được xây dựng trên nền .Net nên chạy ổn định, tốc độ nhanh, bảo mật cao.
Do hoạt động trên cơ chế Client - Server nên dễ dàng chỉnh sửa nội dung bài test để phù hợp với đặc thù nghề nghiệp của Xã hội. Phần mềm có khả năng chạy riêng biệt & tổng hợp dữ liệu qua file Excel, áp dụng cho những đơn vị không có mạng nội bộ. Có cơ chế lưu trữ & sao lưu cơ sở dữ liệu tốt sang máy quản lý dữ liệu.
Phần mềm là một công cụ hỗ trợ quá trình: Tư vấn hướng học, Tư vấn hướng nghiệp, phần mềm đang sử dụng chủ yếu cho đối tượng là học sinh lớp 8, 9 và học sinh lớp 11,12.
Tư vấn hướng học cho đối tượng học sinh Trung học cơ sở: Sau khi thực hiện quá trình tư vấn học sinh phải biết cách tìm hiểu tính cách, hứng thú nghề, năng lực nghề của bản thân để định hướng học tập trung học phổ thông và lựa chọn hướng đi sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở.
Tư vấn hướng nghiệp cho học sinh trung học phổ thông: Sau khi thực hiện xong quá trình tư vấn hướng nghiệp HS phải: Biết cách tìm hiểu tính cách, xu hướng nghề, xu hướng học tập, kiểm tra được năng lực nghề, năng lực học tập của bản thân. Xác định được xu hướng nghề, xu hướng học tập, năng lực nghề của bản thân để có hướng đi sau tốt nghiệp THPT phù hợp và ý thức được tầm quan trọng của việc lựa chọn nghề đối với bản thân.
Năm hoc 2013 – 2014 phần mềm LaW4U đã được ứng dụng rộng rãi đối với học sinh một số trường trung học cơ sở và trung học phổ thông như: THCS Gia Cẩm, Văn Lang; THPT Việt Trì… thu hút được hàng nghìn học sinh tham gia. Học sinh rất hứng thú khi làm các test trên phần mềm.
Với sự ra đời của phần mềm LaW4U đã giúp ích rất nhiều cho giáo viên Trung tâm KTTH - HN tỉnh Phú Thọ trong công tác tư vấn hướng học, hướng nghiệp. Kết quả các test được tổng hợp, tính toán một cách khoa học giúp cán bộ TVHN đưa ra lời khuyên một cách hợp lý, rút ngắn thời gian rất nhiều so với làm trên giấy và mang lại độ chính xác cao. Trong thời gian tới Ban Giám đốc cùng các cán bộ giáo viên Trung tâm sẽ tiếp tục nghiên cứu và nâng cấp phần mềm phiên bản mới… giúp cho công tác tư vấn hướng nghiệp của trung tâm ngày một phát triển và hiệu quả hơn đối với mỗi học sinh, đóng góp một phần vào sự phát triển định hướng nghề nghiệp của học sinh trong tỉnh.
Nguyễn Quang Huy -TTKTTH- HN tỉnh PT